Pioniersgeest

Geluid, met al zijn complexiteit en schoonheid, maakt een belangrijk deel uit van ons dagelijkse leven. Voor mensen die een goede auditieve ervaring op waarde weten te schatten, is er niets mooier dan een werkelijk sublieme geluidskwaliteit. Een van deze mensen is de Nederlandse componist en technicus Paul Oomen. Voor hem was muziek altijd al een instrument om zijn fantasie te stimuleren.

Als kind waren alle ontdekkingen van geluiden die hij hoorde voor Oomen een veelbelovend begin voor een levenslange passie. Sindsdien wijdde hij zich aan het verkennen van de subtiele relatie die mensen onderhouden met de geluiden die zij tegenkomen.

“Ik luister naar wat er gebeurt tussen geluiden en de ruimte waarin ze klinken, naar de stilte tussen geluiden en naar mijn lichaam", vertelt hij. "Hoe meer je in staat bent om te onderscheiden hoe resonanties en reflecties in een ruimte het geluid bepalen, hoe meer je beseft dat de geluiden die je hoort volledig bestaan uit deze interacties en het resultaat zijn van de omgeving waarin ze klinken.”

Oomen woont en werkt in Boedapest, waar hij in 2015 aan de wieg stond van het Spatial Sound Institute. Deze organisatie was oorspronkelijk gericht op het componeren van geluid voor theater en opera. Met zijn bedrijf 4DSOUNS verlegde hij vanaf 2017 zijn interesse naar onderzoek van ruimte, geluid en perceptie. Met zijn team werkte hij tot nu toe aan meer dan 70 ruimtelijke geluidsprojecten, waarbij hij een grote belangstelling kreeg voor het verbeteren van de luisterervaring.

“Hoe meer we onze luisterervaring verfijnen, hoe ruimtelijker we kunnen luisteren", legt hij uit. "Een hoogstaande luisterervaring betekent dat een audiosysteem zelf geen aandacht naar zich toe trekt. In plaats daarvan gaat alle aandacht naar de omgeving en gaat geluid deel uitmaken van die omgeving. Het audiosysteem is maar één onderdeel van de luisterervaring, ook onderdelen als het ontwerp van de ruimte, de afwerking ervan, sociale aspecten en zeker ook de inhoudelijke eigenschappen van het geluid zelf zijn elementen die met elkaar in overeenstemming moeten zijn om de beleving naar een hoger plan te tillen.”

Wat Oomen betreft is de actieve participatie van de luisteraar voor de luisterbeleving minstens zo belangrijk als de kwaliteit van de apparatuur.

"Onze aandachtsboog is zo kort geworden dat veel mensen moeite moeten doen om de rust te vinden en zich te concentreren op iets waar je echt naar moet luisteren", vervolgt hij. "Als we een meer verfijnde en plezierige luisterervaring willen, dan moeten we beginnen om ruis uit onze omgeving weg te nemen. Anders horen we simpelweg niets.

Oomen componeert van kindsaf aan zijn eigen muziek en is nog altijd een gepassioneerd muziekliefhebber. Maar hoewel hij thuis en op zijn werk dagelijks is omringd door meerdimensionaal geluid, moet Oomen bekennen dat hij het liefst luistert naar rust en stilte.

"Wat ik gedurende de dag meestal het liefste hoor, is stilte", geeft hij toe. "Stilte is natuurlijk relatief, dus daarom kan ik misschien beter zeggen dat ik minder herrie en meer ruimte wil horen. Alleen dan kan ik mijn zintuigen openstellen en meer horen."